Người làm chứng có được trở thành người giám định trong cùng một vụ án hình sự hay không? Trường hợp nào người giám định phải từ chối tham gia tố tụng hoặc bị thay đổi?

Nội dung chính

• Người làm chứng là ai?
• Người làm chứng có quyền và nghĩa vụ như thế nào?
• Thế nào là người giám định?
• Quyền và nghĩa vụ của người giám định trong tố tụng hình sự là gì?
• Người làm chứng có được trở thành người giám định trong cùng một vụ án hình sự hay không?

Người làm chứng là ai?

Căn cứ theo quy định tại khoản 1 Điều 66 Bộ luật Tố tụng hình sự 2015, người làm chứng được hiểu là người biết được những tình tiết liên quan đến nguồn tin về tội phạm, về vụ án và được cơ quan có thẩm quyền tiến hành tố tụng triệu tập đến làm chứng.

Người làm chứng có được làm người giám định trong cùng một vụ án hình sự hay không?

Người làm chứng có quyền và nghĩa vụ như thế nào?

Căn cứ theo quy định tại khoản 3 Điều 66 Bộ luật Tố tụng hình sự 2015, người làm chứng có các quyền như sau:

- Được thông báo, giải thích quyền và nghĩa vụ quy định tại Điều này;

- Yêu cầu cơ quan triệu tập bảo vệ tính mạng, sức khoẻ, danh dự, nhân phẩm, tài sản và quyền, lợi ích hợp pháp khác của mình, người thân thích của mình khi bị đe dọa;

- Khiếu nại quyết định, hành vi tố tụng của cơ quan, người có thẩm quyền tiến hành tố tụng liên quan đến việc mình tham gia làm chứng;

- Được cơ quan triệu tập thanh toán chi phí đi lại và những chi phí khác theo quy định của pháp luật.

Đồng thời, theo quy định tại khoản 4 Điều 66 Bộ luật Tố tụng hình sự 2015, người làm chứng có các nghĩa vụ sau đây:

- Có mặt theo giấy triệu tập của cơ quan có thẩm quyền tiến hành tố tụng. Trường hợp cố ý vắng mặt mà không vì lý do bất khả kháng hoặc không do trở ngại khách quan và việc vắng mặt của họ gây trở ngại cho việc giải quyết nguồn tin về tội phạm, khởi tố, điều tra, truy tố, xét xử thì có thể bị dẫn giải;

- Trình bày trung thực những tình tiết mà mình biết liên quan đến nguồn tin về tội phạm, về vụ án và lý do biết được những tình tiết đó.

Như vậy, quyền và nghĩa vụ của người làm chứng được thực hiện theo quy định nêu trên.

Thế nào là người giám định?

Theo khoản 1 Điều 68 Bộ luật Tố tụng hình sự 2015, người giám định được quy định như sau:

“1. Người giám định là người có kiến thức chuyên môn về lĩnh vực cần giám định, được cơ quan có thẩm quyền tiến hành tố tụng trưng cầu, người tham gia tố tụng yêu cầu giám định theo quy định của pháp luật.”

Quyền và nghĩa vụ của người giám định trong tố tụng hình sự là gì?

Theo quy định tại khoản 2, khoản 3 Điều 68 Bộ luật Tố tụng hình sự 2015, quy định về quyền và nghĩa vụ của người giám định như sau:

(1) Người giám định có các quyền sau đây:

- Tìm hiểu tài liệu của vụ án có liên quan đến đối tượng phải giám định;

- Yêu cầu cơ quan trưng cầu, người tham gia tố tụng yêu cầu giám định cung cấp tài liệu cần thiết cho việc kết luận;

- Tham dự vào việc hỏi cung, lấy lời khai và đặt câu hỏi về những vấn đề có liên quan đến đối tượng giám định;

- Từ chối thực hiện giám định trong trường hợp thời gian không đủ để tiến hành giám định, các tài liệu cung cấp không đủ hoặc không có giá trị để kết luận, nội dung yêu cầu giám định vượt quá phạm vi hiểu biết chuyên môn của mình;

- Ghi riêng ý kiến của mình vào bản kết luận chung nếu không thống nhất với kết luận chung trong trường hợp giám định do tập thể giám định tiến hành;

- Các quyền khác theo quy định của Luật giám định tư pháp.

(2) Người giám định có các nghĩa vụ như sau:

- Có mặt theo giấy triệu tập của cơ quan có thẩm quyền tiến hành tố tụng;

- Giữ bí mật điều tra mà mình biết được khi thực hiện giám định;

- Các nghĩa vụ khác theo quy định của Luật giám định tư pháp.

Người làm chứng có được trở thành người giám định trong cùng một vụ án hình sự hay không?

Căn cứ theo khoản 5 Điều 68 Bộ luật Tố tụng hình sự 2015 quy định về người giám định như sau:

“5. Người giám định phải từ chối tham gia tố tụng hoặc bị thay đổi khi thuộc một trong các trường hợp sau:

a) Đồng thời là bị hại, đương sự; là người đại diện, người thân thích của bị hại, đương sự hoặc của bị can, bị cáo;

b) Đã tham gia với tư cách là người bào chữa, người làm chứng, người phiên dịch, người dịch thuật, người định giá tài sản trong vụ án đó;

c) Đã tiến hành tố tụng trong vụ án đó.”

Theo đó, khi thuộc một trong các trường hợp sau thì người giám định phải từ chối tham gia tố tụng hoặc bị thay đổi:

- Đồng thời là bị hại, đương sự; là người đại diện, người thân thích của bị hại, đương sự hoặc của bị can, bị cáo;

- Đã tham gia với tư cách là người bào chữa, người làm chứng, người phiên dịch, người dịch thuật, người định giá tài sản trong vụ án đó;

- Đã tiến hành tố tụng trong vụ án đó.

Như vậy, theo quy định trên, nếu người người giám định đã tham gia vụ án với tư cách là người làm chứng thì họ phải từ chối tham gia tố tụng hoặc sẽ bị thay đổi. Do đó, người làm chứng không được trở thành người giám định trong cùng một vụ án hình sự.