Doanh nghiệp có được sử dụng lao động chưa đủ 15 tuổi không? Quy định của pháp luật như thế nào trong việc bảo vệ đối tượng lao động đặc biệt này?

Nội dung chính

• Có thể nhận người chưa đủ 15 tuổi vào làm việc không? 
• Hợp đồng lao động của người chưa đủ 15 tuổi quy định thế nào?
• Thời gian làm việc của người lao động chưa đủ 15 tuổi
• Những công việc mà người lao động chưa đủ 15 tuổi có thể làm

Có thể nhận người chưa đủ 15 tuổi vào làm việc không? 

Điều 143 Bộ luật Lao động 2019 có quy định về đối tượng lao động chưa thành niên, bao gồm: 

+ Lao động chưa thành niên là người lao động chưa đủ 18 tuổi.

+ Người từ đủ 15 tuổi đến chưa đủ 18 tuổi không được làm công việc hoặc làm việc ở nơi làm việc quy định tại Điều 147 của Bộ luật này.

+ Người từ đủ 13 tuổi đến chưa đủ 15 tuổi chỉ được làm các công việc nhẹ theo danh mục do Bộ trưởng Bộ Lao động - Thương binh và Xã hội ban hành. 

+ Người chưa đủ 13 tuổi chỉ được làm các công việc theo quy định tại khoản 3 Điều 145 của Bộ luật này.

Như vậy, người dưới 15 tuổi vẫn được pháp luật cho phép làm việc, tuy nhiên đối tượng này được kiểm soát chặt chẽ về loại công việc được phép làm. 

Doanh nghiệp sử dụng lao động chưa đủ 15 tuổi

Hợp đồng lao động của người chưa đủ 15 tuổi quy định thế nào?

Đối với người lao động chưa đủ 15 tuổi thì phải tuân thủ quy định tại điểm a khoản 1 Điều 145 Bộ luật Lao động 2019, cụ thể: Người sử dụng lao động phải giao kết hợp đồng lao động bằng văn bản với người chưa đủ 15 tuổi và người đại diện theo pháp luật của người đó. 

Ngoài ra, cũng tại Điều 145 Bộ luật Lao động 2019, người sử dụng lao động phải thỏa thuận về các điều kiện phù hợp khi giao kết hợp đồng, bao gồm:

+ Bố trí giờ làm việc không ảnh hưởng đến thời gian học tập của người chưa đủ 15 tuổi;

+ Phải có giấy khám sức khỏe của cơ sở khám bệnh, chữa bệnh có thẩm quyền xác nhận sức khỏe của người chưa đủ 15 tuổi phù hợp với công việc và tổ chức kiểm tra sức khỏe định kỳ ít nhất một lần trong 06 tháng;

+ Bảo đảm điều kiện làm việc, an toàn, vệ sinh lao động phù hợp với lứa tuổi.

Thời gian làm việc của người lao động chưa đủ 15 tuổi

Theo Điều 146 Bộ luật Lao động 2019, quy định về thời giờ làm việc của người chưa đủ 15 tuổi như sau:

Thời giờ làm việc của người chưa đủ 15 tuổi không được quá 04 giờ trong 01 ngày và 20 giờ trong 01 tuần. Ngoài ra, không được làm thêm giờ, làm việc vào ban đêm.

Những công việc mà người lao động chưa đủ 15 tuổi có thể làm

Đối với trường hợp người lao động chưa đủ 13 tuổi, người lao động chỉ được làm các công việc quy định tại khoản 3 Điều 145 Bộ luật Lao động 2019, cụ thể như sau: 

Người sử dụng lao động không được tuyển dụng và sử dụng người chưa đủ 13 tuổi làm việc, trừ các công việc nghệ thuật, thể dục, thể thao nhưng không làm tổn hại đến sự phát triển thể lực, trí lực, nhân cách của người chưa đủ 13 tuổi và phải có sự đồng ý của cơ quan chuyên môn về lao động thuộc Ủy ban nhân dân cấp tỉnh.

Đối với trường hợp người lao động từ đủ 13 tuổi đến chưa đủ 15 tuổi, đối tượng này được làm các công việc quy định tại Phụ lục II Thông tư 09/2020/TT-BLĐTBXH, cụ thể bao gồm:

+ Biểu diễn nghệ thuật.

+ Vận động viên thể thao.

+ Lập trình phần mềm.

+ Các nghề truyền thống: chấm men gốm; cưa vỏ trai; làm giấy dó; làm nón lá; chấm nón; dệt chiếu; làm trống; dệt thổ cẩm; thêu thổ cẩm; làm bún gạo; làm miến; làm giá đỗ; làm bánh đa; dệt tơ tằm; se sợi hoa sen; vẽ tranh sơn mài, se nhang, làm vàng mã (trừ các công đoạn có sử dụng hóa chất độc hại như sơn ta, hóa chất tẩy rửa, hóa chất dùng để ướp màu, hóa chất tạo mùi, tạo tàn nhang cong…).

+ Các nghề thủ công mỹ nghệ: thêu ren; mộc mỹ nghệ; làm lược sừng; làm tranh dân gian (tranh Đông Hồ, tranh Hàng Trống…); nặn tò he; làm tranh khắc gỗ, biểu tranh lụa; nhặt vỏ sò, điệp để gắn trên tranh mỹ nghệ; mài đánh bóng tranh mỹ nghệ; xâu chuỗi tràng hạt kết cườm, đánh bóng trang sức mỹ nghệ; làm rối búp bê; làm thiếp mừng các sản phẩm từ giấy nghệ thuật trang trí trên thiệp mừng; làm khung tranh mô hình giấy, hộp giấy, túi giấy.

+ Đan lát, làm các đồ gia dụng, đồ thủ công mỹ nghệ từ nguyên liệu tự nhiên như: mây, tre, nứa, dừa, chuối, bèo lục bình, đay, cói, quế, guột, đót, lá nón.

+ Gói nem, gói kẹo, gói bánh(trừ việc vận hành hoặc sử dụng các máy, thiết bị, dụng cụ đóng gói).

+ Nuôi tằm.

+ Làm cỏ vườn rau sạch; thu hoạch rau, củ, quả sạch theo mùa.

+ Chăn thả gia súc tại nông trại.

+ Phụ gỡ lưới cá, đan lưới cá, phơi khô thủy sản.

+ Cắt chỉ, đơm nút, thùa khuyết, đóng gói vào hộp các sản phẩm dệt thủ công.

Như vậy, các công việc liên quan đến nghệ thuật là công việc mà người lao động chưa đủ 15 tuổi có thể làm. Tuy nhiên cần phải đảm bảo về thời gian làm việc theo đúng quy định của pháp luật để tránh ảnh hưởng đến việc học và sức khỏe của bé.