Di chúc bằng văn bản có hiệu lực kể từ thời điểm được công chứng hay thời điểm người lập di chúc chết?

Nội dung chính

• Khi lập di chúc bằng văn bản thì có bắt buộc phải thực hiện thủ tục để công chứng hay không?
• Di chúc bằng văn bản khi đã được công chứng nhưng sau đó người lập di chúc muốn sửa đổi thì giải quyết như thế nào?
• Di chúc bằng văn bản có hiệu lực kể từ thời điểm được công chứng hay thời điểm người lập di chúc chết?

Khi lập di chúc bằng văn bản thì có bắt buộc phải thực hiện thủ tục để công chứng hay không?

Tại Điều 628 Bộ luật Dân sự 2015 quy định như sau:

Di chúc bằng văn bản

Di chúc bằng văn bản bao gồm:

1. Di chúc bằng văn bản không có người làm chứng.

2. Di chúc bằng văn bản có người làm chứng.

3. Di chúc bằng văn bản có công chứng.

4. Di chúc bằng văn bản có chứng thực.

Và tại Điều 635 Bộ luật Dân sự 2015 quy định:

Di chúc có công chứng hoặc chứng thực

Người lập di chúc có thể yêu cầu công chứng hoặc chứng thực bản di chúc.

Hơn nữa tại Điều 630 Bộ luật Dân sự 2015 quy định:

Di chúc hợp pháp

1. Di chúc hợp pháp phải có đủ các điều kiện sau đây:

a) Người lập di chúc minh mẫn, sáng suốt trong khi lập di chúc; không bị lừa dối, đe doạ, cưỡng ép;

b) Nội dung của di chúc không vi phạm điều cấm của luật, không trái đạo đức xã hội; hình thức di chúc không trái quy định của luật.

2. Di chúc của người từ đủ mười lăm tuổi đến chưa đủ mười tám tuổi phải được lập thành văn bản và phải được cha, mẹ hoặc người giám hộ đồng ý về việc lập di chúc.

3. Di chúc của người bị hạn chế về thể chất hoặc của người không biết chữ phải được người làm chứng lập thành văn bản và có công chứng hoặc chứng thực.

4. Di chúc bằng văn bản không có công chứng, chứng thực chỉ được coi là hợp pháp, nếu có đủ các điều kiện được quy định tại khoản 1 Điều này.

5. Di chúc miệng được coi là hợp pháp nếu người di chúc miệng thể hiện ý chí cuối cùng của mình trước mặt ít nhất hai người làm chứng và ngay sau khi người di chúc miệng thể hiện ý chí cuối cùng, người làm chứng ghi chép lại, cùng ký tên hoặc điểm chỉ. Trong thời hạn 05 ngày làm việc, kể từ ngày người di chúc miệng thể hiện ý chí cuối cùng thì di chúc phải được công chứng viên hoặc cơ quan có thẩm quyền chứng thực xác nhận chữ ký hoặc điểm chỉ của người làm chứng.

Như vậy, khi lập di chúc bằng văn bản thì không bắt buộc phải thực hiện thủ tục công chứng. Mà việc công chứng, chứng thực sẽ phụ thuộc vào ý chí của người lập di chúc.

Di chúc bằng văn bản có hiệu lực kể từ thời điểm được công chứng hay thời điểm người lập di chúc chết?

Di chúc bằng văn bản khi đã được công chứng nhưng sau đó người lập di chúc muốn sửa đổi thì giải quyết như thế nào?

Tại Điều 56 Luật Công chứng 2014 quy định

Công chứng di chúc

1. Người lập di chúc phải tự mình yêu cầu công chứng di chúc, không ủy quyền cho người khác yêu cầu công chứng di chúc.

2. Trường hợp công chứng viên nghi ngờ người lập di chúc bị bệnh tâm thần hoặc mắc bệnh khác mà không thể nhận thức và làm chủ được hành vi của mình hoặc có căn cứ cho rằng việc lập di chúc có dấu hiệu bị lừa dối, đe dọa hoặc cưỡng ép thì công chứng viên đề nghị người lập di chúc làm rõ, trường hợp không làm rõ được thì có quyền từ chối công chứng di chúc đó.

Trường hợp tính mạng người lập di chúc bị đe dọa thì người yêu cầu công chứng không phải xuất trình đầy đủ giấy tờ quy định tại khoản 1 Điều 40 của Luật này nhưng phải ghi rõ trong văn bản công chứng.

3. Di chúc đã được công chứng nhưng sau đó người lập di chúc muốn sửa đổi, bổ sung, thay thế, hủy bỏ một phần hoặc toàn bộ di chúc thì có thể yêu cầu bất kỳ công chứng viên nào công chứng việc sửa đổi, bổ sung, thay thế hoặc hủy bỏ đó. Trường hợp di chúc trước đó đang được lưu giữ tại một tổ chức hành nghề công chứng thì người lập di chúc phải thông báo cho tổ chức hành nghề công chứng đang lưu giữ di chúc biết việc sửa đổi, bổ sung, thay thế, hủy bỏ di chúc đó.

Như vậy, di chúc bằng văn bản khi đã được công chứng nhưng sau đó người lập di chúc muốn sửa đổi thì có thể yêu cầu bất kỳ công chứng viên nào công chứng việc sửa đổi đó.

Di chúc bằng văn bản có hiệu lực kể từ thời điểm được công chứng hay thời điểm người lập di chúc chết?

Theo quy định tại Điều 624 Bộ luật Dân sự 2015 quy định:

Di chúc

Di chúc là sự thể hiện ý chí của cá nhân nhằm chuyển tài sản của mình cho người khác sau khi chết.

Như vậy, chỉ khi người để lại di chúc chết thì di chúc mới có hiệu lực. Đồng thời, tại Điều 611 Bộ luật Dân sự 2015 quy định như sau:

Thời điểm, địa điểm mở thừa kế

1. Thời điểm mở thừa kế là thời điểm người có tài sản chết. Trường hợp Tòa án tuyên bố một người là đã chết thì thời điểm mở thừa kế là ngày được xác định tại khoản 2 Điều 71 của Bộ luật này.

2. Địa điểm mở thừa kế là nơi cư trú cuối cùng của người để lại di sản; nếu không xác định được nơi cư trú cuối cùng thì địa điểm mở thừa kế là nơi có toàn bộ di sản hoặc nơi có phần lớn di sản.

Như vậy, chỉ khi người để lại di chúc chết và di chúc hợp pháp tại thời điểm mở thừa kế thì di chúc mới có hiệu lực. Chứ di chúc không có hiệu lực kể từ thời điểm được công chứng.