5 thay đổi quan trọng về chính sách BHXH 2024?

Nội dung chính

• 5 thay đổi quan trọng về chính sách BHXH 2024?
• Người lao động hưởng những chế độ gì khi tham gia BHXH bắt buộc?
• Người lao động có những quyền lợi gì khi tham gia BHXH bắt buộc?

5 thay đổi quan trọng về chính sách BHXH 2024?

(1) Tăng tuổi nghỉ hưu

Căn cứ Điều 54 Luật Bảo hiểm xã hội 2014 (được sửa đổi bởi điểm a khoản 1 Điều 219 Bộ luật Lao động 2019) quy định người lao động tham gia BHXH bắt buộc trong điều kiện lao động bình thường được hưởng lương hưu nếu thuộc các trường hợp quy định và đáp ứng một trong những điều kiện về tuổi nghỉ hưu.

Căn cứ Điều 169 Bộ luật Lao động 2019 quy định như sau:

Tuổi nghỉ hưu

1. Người lao động bảo đảm điều kiện về thời gian đóng bảo hiểm xã hội theo quy định của pháp luật về bảo hiểm xã hội được hưởng lương hưu khi đủ tuổi nghỉ hưu.

2. Tuổi nghỉ hưu của người lao động trong điều kiện lao động bình thường được điều chỉnh theo lộ trình cho đến khi đủ 62 tuổi đối với lao động nam vào năm 2028 và đủ 60 tuổi đối với lao động nữ vào năm 2035.

Kể từ năm 2021, tuổi nghỉ hưu của người lao động trong điều kiện lao động bình thường là đủ 60 tuổi 03 tháng đối với lao động nam và đủ 55 tuổi 04 tháng đối với lao động nữ; sau đó, cứ mỗi năm tăng thêm 03 tháng đối với lao động nam và 04 tháng đối với lao động nữ.

3. Người lao động bị suy giảm khả năng lao động; làm nghề, công việc đặc biệt nặng nhọc, độc hại, nguy hiểm; làm nghề, công việc nặng nhọc, độc hại, nguy hiểm; làm việc ở vùng có điều kiện kinh tế - xã hội đặc biệt khó khăn có thể nghỉ hưu ở tuổi thấp hơn nhưng không quá 05 tuổi so với quy định tại khoản 2 Điều này tại thời điểm nghỉ hưu, trừ trường hợp pháp luật có quy định khác.

4. Người lao động có trình độ chuyên môn, kỹ thuật cao và một số trường hợp đặc biệt có thể nghỉ hưu ở tuổi cao hơn nhưng không quá 05 tuổi so với quy định tại khoản 2 Điều này tại thời điểm nghỉ hưu, trừ trường hợp pháp luật có quy định khác.

Theo đó, tuổi nghỉ hưu của người lao động trong điều kiện lao động bình thường năm 2024 là 61 tuổi với lao động nam và với nữ là 56 tuổi 4 tháng.

Năm 2023, tuổi nghỉ hưu trong điều kiện bình thường với lao động nam là 60 tuổi 9 tháng, với lao động nữ là 56 tuổi.

Do đó, có thể thấy tuổi nghỉ hưu năm 2024 của người lao động tăng lên so với năm 2023.

(2) Điều chỉnh lương hưu

Đây cũng là một trong những điểm đáng chú ý nhất trong chính sách BHXH 2024.

Chính sách BHXH 2024 còn bị tác động bởi cải cách tiền lương từ 1/7/2024.

Tại phiên thảo luận tổ của Quốc hội về kết quả thực hiện kế hoạch phát triển kinh tế - xã hội năm 2023; dự kiến kế hoạch phát triển kinh tế - xã hội năm 2024, Bộ trưởng Bộ Lao động - Thương binh và Xã hội đã đề nghị, cải cách tiền lương khu vực công phải đi đôi với cải cách tiền lương khu vực doanh nghiệp và điều chỉnh một cách phù hợp tiền lương của người nghỉ hưu và các đối tượng xã hội khác.

Thực hiện chương trình Kỳ họp thứ 6, sáng 10/11, tại Nhà Quốc hội, Quốc hội đã tiến hành biểu quyết thông qua Nghị quyết về dự toán ngân sách nhà nước năm 2024. Phó Chủ tịch Quốc hội điều hành nội dung phiên họp.

Về thực hiện chính sách tiền lương, Nghị quyết quyết nghị, từ ngày 01 tháng 7 năm 2024, thực hiện cải cách tổng thể chính sách tiền lương theo Nghị quyết 27-NQ/TW năm 2018 của Hội nghị lần thứ bảy Ban Chấp hành Trung ương khóa XII.

Từ ngày 01/7/2024 điều chỉnh lương hưu, trợ cấp BHXH, trợ cấp hằng tháng, trợ cấp ưu đãi người có công và một số chính sách an sinh xã hội đang gắn với lương cơ sở.

Sáng 10/11, Quốc hội biểu quyết thông qua dự toán ngân sách Nhà nước năm 2024.

Theo nghị quyết, từ 1/7/2024 thực hiện cải cách tổng thể chính sách tiền lương theo Nghị quyết 27-NQ/TW năm 2018. Cùng với cải cách tiền lương, nghị quyết của Quốc hội nêu rõ sẽ tiến hành điều chỉnh lương hưu.

Như vậy, theo tinh thần Nghị quyết 27 cũng như từ lưu ý của Bộ trưởng Bộ Lao động, Thương binh và Xã hội đã trao đổi thì khi thực hiện cải cách tiền lương từ 1/7/2024 sẽ điều chỉnh lương hưu năm 2024 của khu vực công và người lao động.

(3) Thay đổi cách tính lương hưu tối thiểu

Mức lương hưu hằng tháng thấp nhất của người lao động tham gia BHXH bắt buộc đủ điều kiện hưởng lương hưu theo quy định bằng mức lương cơ sở (Căn cứ Điều 56 Luật Bảo hiểm xã hội 2014)

Do đó, có thể thấy khi thực hiện cải cách tiền lương từ 1/7/2024 sẽ bỏ lương cơ sở, lúc này sẽ dẫn đến mức hưởng lương hưu thằng tháng thấp nhất của người lao động sẽ có sự thay đổi.

Sẽ có văn bản quy định hoặc hướng dẫn cách xác định mức hưởng lương hưu thấp nhất ở thời điểm này.

(4) Điều chỉnh trợ cấp BHXH

Theo Luật Bảo hiểm xã hội 2014, các khoản trợ cấp BHXH hiện nay được tính dựa trên mức lương cơ sở như: trợ cấp 1 lần khi sinh con, trợ cấp dưỡng sức sau sinh, dưỡng sức sau ốm trợ cấp mai táng,...

Khi thực hiện cải cách tiền lương từ 1/7/2024 sẽ bỏ lương cơ sở, lúc này sẽ dẫn đến mức hưởng trợ cấp BHXH của người lao động sẽ có sự thay đổi.

(5) Thay đổi hệ số trượt giá BHXH 2024

Bộ Lao động - Thương binh và Xã hội sẽ công bố một hệ số trượt giá BHXH (mức điều chỉnh tiền lương và thu nhập đã đóng BHXH) cho năm sau vào thời điểm cuối năm.

Hiện hệ số trượt giá BHXH thực hiện theo Thông tư 01/2023/TT-BLĐTBXH áp dụng cho các đối tượng tham gia BHXH bắt buộc và tự nguyện.

Thời điểm này chưa có thông tin về hệ số trượt giá BHXH của năm 2024 nhưng nếu hệ số này tăng so với năm 2023 kéo theo mức hưởng BHXH 1 lần, lương hưu hằng tháng, trợ cấp 1 lần khi nghỉ hưu hay trợ cấp tuất 1 lần cũng sẽ tăng.

5 thay đổi quan trọng về chính sách BHXH 2024? (Hình từ Internet)

Người lao động hưởng những chế độ gì khi tham gia BHXH bắt buộc?

Căn cứ Điều 4 Luật Bảo hiểm xã hội 2014 quy định như sau:

Các chế độ bảo hiểm xã hội

1. Bảo hiểm xã hội bắt buộc có các chế độ sau đây:

a) Ốm đau;

b) Thai sản;

c) Tai nạn lao động, bệnh nghề nghiệp;

d) Hưu trí;

đ) Tử tuất.

2. Bảo hiểm xã hội tự nguyện có các chế độ sau đây:

a) Hưu trí;

b) Tử tuất.

3. Bảo hiểm hưu trí bổ sung do Chính phủ quy định.

Theo đó, người tham gia BHXH bắt buộc khi đủ điều kiện sẽ được hưởng những chế độ sau:

- Ốm đau.

- Thai sản.

- Tai nạn lao động, bệnh nghề nghiệp.

- Hưu trí.

- Tử tuất.

Người lao động có những quyền lợi gì khi tham gia BHXH bắt buộc?

Căn cứ Điều 18 Luật Bảo hiểm xã hội 2014 quy định như sau:

Quyền của người lao động

1. Được tham gia và hưởng các chế độ bảo hiểm xã hội theo quy định của Luật này.

2. Được cấp và quản lý sổ bảo hiểm xã hội.

3. Nhận lương hưu và trợ cấp bảo hiểm xã hội đầy đủ, kịp thời, theo một trong các hình thức chi trả sau:

a) Trực tiếp từ cơ quan bảo hiểm xã hội hoặc tổ chức dịch vụ được cơ quan bảo hiểm xã hội ủy quyền;

b) Thông qua tài khoản tiền gửi của người lao động mở tại ngân hàng;

c) Thông qua người sử dụng lao động.

4. Hưởng bảo hiểm y tế trong các trường hợp sau đây:

a) Đang hưởng lương hưu;

b) Trong thời gian nghỉ việc hưởng trợ cấp thai sản khi sinh con hoặc nhận nuôi con nuôi;

c) Nghỉ việc hưởng trợ cấp tai nạn lao động, bệnh nghề nghiệp hằng tháng;

d) Đang hưởng trợ cấp ốm đau đối với người lao động mắc bệnh thuộc Danh mục bệnh cần chữa trị dài ngày do Bộ Y tế ban hành.

5. Được chủ động đi khám giám định mức suy giảm khả năng lao động nếu thuộc trường hợp quy định tại điểm b khoản 1 Điều 45 của Luật này và đang bảo lưu thời gian đóng bảo hiểm xã hội; được thanh toán phí giám định y khoa nếu đủ điều kiện để hưởng bảo hiểm xã hội.

6. Ủy quyền cho người khác nhận lương hưu, trợ cấp bảo hiểm xã hội.

7. Định kỳ 06 tháng được người sử dụng lao động cung cấp thông tin về đóng bảo hiểm xã hội; định kỳ hằng năm được cơ quan bảo hiểm xã hội xác nhận về việc đóng bảo hiểm xã hội; được yêu cầu người sử dụng lao động và cơ quan bảo hiểm xã hội cung cấp thông tin về việc đóng, hưởng bảo hiểm xã hội.

8. Khiếu nại, tố cáo và khởi kiện về bảo hiểm xã hội theo quy định của pháp luật.

Theo đó, khi tham gia BHXH nói chung và BHXH bắt buộc nói riêng thì người lao động sẽ có những quyền và lợi ích được nêu trên.