1. Phân loại quy hoạch đô thị
Theo Khoản 4 Điều 3 Luật Quy hoạch đô thị 2009 thì quy hoạch đô thị là việc tổ chức không gian, kiến trúc, cảnh quan đô thị, hệ thống công trình hạ tầng kỹ thuật, công trình hạ tầng xã hội và nhà ở để tạo lập môi trường sống thích hợp cho người dân sống trong đô thị, được thể hiện thông qua đồ án quy hoạch đô thị.
Căn cứ Điều 18 Luật Quy hoạch đô thị 2009 quy định về các loại quy hoạch đô thị như sau:
- Quy hoạch chung: là việc tổ chức không gian, hệ thống các công trình hạ tầng kỹ thuật, công trình hạ tầng xã hội và nhà ở cho một đô thị phù hợp với sự phát triển kinh tế - xã hội của đô thị, bảo đảm quốc phòng, an ninh và phát triển bền vững. Quy hoạch chung được lập cho thành phố trực thuộc trung ương, thành phố thuộc tỉnh, thị xã , thị trấn và đô thị mới.
- Quy hoạch phân khu: là việc phân chia và xác định chức năng, chỉ tiêu sử dụng đất quy hoạch đô thị của các khu đất, mạng lưới công trình hạ tầng kỹ thuật, công trình hạ tầng xã hội trong một khu vực đô thị nhằm cụ thể hoá nội dung quy hoạch chung. Quy hoạch phân khu được lập cho các khu vực trong thành phố, thị xã và đô thị mới.
- Quy hoạch chi tiết: là việc phân chia và xác định chỉ tiêu sử dụng đất quy hoạch đô thị, yêu cầu quản lý kiến trúc, cảnh quan của từng lô đất; bố trí công trình hạ tầng kỹ thuật, công trình hạ tầng xã hội nhằm cụ thể hoá nội dung của quy hoạch phân khu hoặc quy hoạch chung. Quy hoạch chi tiết được lập cho khu vực theo yêu cầu phát triển, quản lý đô thị hoặc nhu cầu đầu tư xây dựng.
Quy hoạch hạ tầng kỹ thuật là một nội dung trong đồ án quy hoạch chung, quy hoạch phân khu, quy hoạch chi tiết; đối với thành phố trực thuộc trung ương, quy hoạch hạ tầng kỹ thuật được lập riêng thành đồ án quy hoạch chuyên ngành hạ tầng kỹ thuật.
Tổng hợp văn bản hướng dẫn quy hoạch đô thị (Hình từ Internet)
2. Đối tượng và Nội dung quy hoạch hạ tầng kỹ thuật đô thị
Theo Điều 36 Luật Quy hoạch đô thị 2009, các đối tượng được lập quy hoạch hạ tầng kỹ thuật đô thị bao gồm: Giao thông đo thị, cao độ nền và thoát nước mặt đo thị, cấp nước đô thị, thoát nước thải đô thị, cấp năng lượng và chiếu sáng đô thị, thông tin liên lạc, nghĩa trang và xử lý chất thải rắn.
Tại Điều 37 Luật Quy hoạch đô thị 2009 quy định cụ thể nội dung quy hoạch hạ tầng kỹ thuật đô thị của từng loại đối tượng như sau:
- Quy hoạch giao thông đô thị bao gồm việc xác định quỹ đất dành cho xây dựng và phát triển giao thông, vị trí, quy mô công trình đầu mối; tổ chức hệ thống giao thông đô thị trên mặt đất, trên cao và dưới mặt đất; xác định phạm vi bảo vệ và hành lang an toàn giao thông.
- Quy hoạch cao độ nền và thoát nước mặt đô thị bao gồm việc xác định khu vực thuận lợi cho việc xây dựng trong từng khu vực và đô thị; xác định lưu vực thoát nước chính, khu vực cấm và hạn chế xây dựng, cốt xây dựng, mạng lưới thoát nước mặt và công trình đầu mối; giải pháp phòng tránh và giảm nhẹ thiệt hại do thiên tai.
- Quy hoạch cấp nước đô thị bao gồm việc xác định nhu cầu và lựa chọn nguồn nước; xác định vị trí, quy mô công trình cấp nước gồm mạng lưới tuyến truyền tải và phân phối, nhà máy, trạm làm sạch, phạm vi bảo vệ nguồn nước và hành lang bảo vệ công trình cấp nước;
- Quy hoạch thoát nước thải đô thị bao gồm việc xác định tổng lượng nước thải, vị trí và quy mô công trình thoát nước gồm mạng lưới tuyến ống thoát, nhà máy, trạm xử lý nước thải, khoảng cách ly vệ sinh và hành lang bảo vệ công trình thoát nước thải đô thị.
- Quy hoạch cấp năng lượng và chiếu sáng đô thị bao gồm việc xác định nhu cầu sử dụng năng lượng, nguồn cung cấp, yêu cầu bố trí địa điểm, quy mô công trình đầu mối, mạng lưới truyền tải, mạng lưới phân phối; hành lang an toàn và phạm vi bảo vệ công trình; giải pháp tổng thể về chiếu sáng đô thị.
- Quy hoạch thông tin liên lạc bao gồm việc xác định tuyến truyền dẫn thông tin, vị trí, quy mô trạm vệ tinh, tổng đài và công trình phụ trợ kèm theo.
- Quy hoạch xử lý chất thải rắn bao gồm việc xác định tổng lượng chất thải, vị trí, quy mô trạm trung chuyển, cơ sở xử lý chất thải rắn, công trình phụ trợ, khoảng cách ly vệ sinh của cơ sở xử lý chất thải rắn.
- Quy hoạch nghĩa trang bao gồm việc xác định nhu cầu an táng, vị trí, quy mô và ranh giới nghĩa trang, phân khu chức năng, bố trí công trình hạ tầng kỹ thuật và khoảng cách ly vệ sinh của nghĩa trang.
3. Danh sách văn bản hướng dẫn quy hoạch đô thị
1
Luật Quy hoạch đô thị 2009
Luật Quy hoạch đô thị 2009 số 30/2009/QH12 có hiệu lực 01/01/2020 quy định về hoạt động quy hoạch đô thị gồm lập, thẩm định, phê duyệt và điều chỉnh quy hoạch đô thị; tổ chức thực hiện quy hoạch đô thị và quản lý phát triển đô thị theo quy hoạch đô thị đã được phê duyệt. Một số quy định nổi bật là nội dung nhiệm vụ quy hoạch đô thị tại Điều 23, nội dung Quy định quản lý theo đồ án quy hoạch đô thị, thiết kế đô thị tại Điều 35. nội dung thẩm định nhiệm vụ và đồ án quy hoạch đô thị tại Điều 43.
2
Nghị định 37/2010/NĐ-CP về lập, thẩm định, phê duyệt và quản lý quy hoạch đô thị
Nghị định 37/2010/NĐ-CP quy định về lập, thẩm định, phê duyệt quy hoạch đô thị; quản lý xây dựng theo quy hoạch; điều kiện năng lực của tổ chức, cá nhân tham gia lập quy hoạch đô thị. Một số quy định nổi bật là quy định chung điều kiện của tổ chức tư vấn, cá nhân tham gia lập quy hoạch đô thị tại Điều 5, điều kiện năng lực của tổ chức tư vấn lập quy hoạch đô thị tại Điều 9, hình thức thi tuyển tại Điều 13.
3
Nghị định 39/2010/NĐ-CP về quản lý không gian xây dựng ngầm đô thị
Nghị định 39/2010/NĐ-CP quy định về quản lý không gian xây dựng ngầm tại các đô thị ở Việt Nam. Một số quy định nổi bật là sử dụng đất để xây dựng công trình ngầm đô thị tại Điều 5, quy định về quy hoạch không gian xây dựng ngầm đô thị tại Điều 10, nghiệm thu, chứng nhận đủ điều kiện an toàn chịu lực và chứng nhận sự phù hợp về chất lượng công trình xây dựng ngầm đô thị tại Điều 22.
4
Nghị định 64/2010/NĐ-CP về quản lý cây xanh đô thị
Nghị định 64/2010/NĐ-CP quy định về quản lý cây xanh tại các đô thị trên phạm vi toàn quốc. Một số quy định nổi bật là quy hoạch chi tiết cây xanh, công viên - vườn hoa đô thị tại Điều 10, quy định chung về trồng, chăm sóc cây xanh đô thị tại Điều 11, chặt hạ, dịch chuyển cây xanh đô thị tại Điều 14.
8
Thông tư 20/2019/TT-BXD hướng dẫn xác định, quản lý chi phí quy hoạch xây dựng và quy hoạch đô thị do Bộ trưởng Bộ Xây dựng ban hành
Thông tư 20/2019/TT-BXD hướng dẫn việc xác định, quản lý chi phí quy hoạch xây dựng và quy hoạch đô thị gồm: quy hoạch xây dựng vùng huyện, vùng liên huyện; quy hoạch đô thị (quy hoạch chung, quy hoạch phân khu, quy hoạch chi tiết, quy hoạch chuyên ngành hạ tầng kỹ thuật); quy hoạch xây dựng khu chức năng (quy hoạch chung, quy hoạch phân khu, quy hoạch chi tiết) và quy hoạch nông thôn (quy hoạch chung xây dựng xã, quy hoạch chi tiết xây dựng điểm dân cư nông thôn). Một số quy định nổi bật là phương pháp xác định chi phí quy hoạch xây dựng và quy hoạch đô thị tại Điều 4, xác định chi phí lập, thẩm định đồ án quy hoạch tại Điều 5, xác định chi phí thuê tư vấn nước ngoài lập quy hoạch tại Điều 8.
9
Thông tư 04/2022/TT-BXD quy định về hồ sơ nhiệm vụ và hồ sơ đồ án quy hoạch xây dựng liên huyện, quy hoạch xây dựng vùng huyện, quy hoạch đô thị, quy hoạch xây dựng khu chức năng và quy hoạch nông thôn do Bộ trưởng Bộ Xây dựng ban hành
Thông tư 04/2022/TT-BXD có hiệu lực 01/01/2023 quy định về nội dung hồ sơ của nhiệm vụ và đồ án quy hoạch xây dựng vùng liên huyện, quy hoạch xây dựng vùng huyện, quy hoạch đô thị, quy hoạch xây dựng khu chức năng và quy hoạch nông thôn. Một số quy định nổi bật là nội dung hồ sơ nhiệm vụ quy hoạch huyện tại Điều 3, nội dung hồ sơ đồ án quy hoạch huyện tại Điều 4, nội dung hồ sơ đồ án quy hoạch chung thành phố trực thuộc Trung ương tại Điều 6.
10
Thông tư 12/2023/TT-BXD quy định về phân cấp tổ chức lập quy hoạch chung đô thị mới có quy mô dân số dự báo tương đương đô thị loại III trở lên do Bộ trưởng Bộ Xây dựng ban hành
Thông tư 12/2023/TT-BXD quy định việc phân cấp thực hiện trách nhiệm tổ chức lập quy hoạch chung đô thị mới có quy mô dân số dự báo tương đương đô thị loại III trở lên. Các quy định nổi bật là nguyên tắc phân cấp tại Điều 3, nội dung phân cấp tại Điều 4.